* Mga pagbudhi nabistoSa wala pa gitakda ang adlaw sa pagfile sa Certificates of Candidacy sa Octobre sa miaging tuig ang klima sa politika nga may kabilinggan sa umalabot nga piniliay gihulagway nga kalaay.
Sa Davao de Oro, ang mga politiko nga gustong magpapili tanan mga miembro sa Lakas-CMD ug Partido Federal ng Pilipinas (PFP) hinungdan nga ilang gikasabutan nga magmugna og Unity Ticket nga nagsiguro sa kadaugan sa matag-usa.
Basi sa ilang gikauyonan si Rep. Ruel Gonzaga maoy modagan pagka-gobernador ug ang iyang asawa nga si Dorothy, ang kasamtangang gobernador sa probinsya ang magpapili sa pagka-Vice Governor.
Si Rep. Maricar Zamora magpapili pag-usab nga Representante sa 1st District samtang ang iladong pilantropong negosyante nga si Noe “Butchoy” Taojo ang magpapili sa pagka-kongresista 2nd District.
Apil sa gikasabutan mao nga si Pantukan Mayor Jong Cineza kinsa kung mopugos gyud modagan pagka kongresista sa ikaduhang distrito, dili na makalaom og suporta sa unity ticket kansang kandidato Mao si Butchoy.
Ang kasamtangan nga Vice Gov. Tyrone Uy ug ang iyang amahan, ang kanhi Gob. Arturo “Chiongkee”, Uy nga mas-ilado karon nga “Papa Gob” maoy miboluntaryo nga magpahikling una aron matuman ug mapalig-on ang gikasabutan nga Unity Ticket.
APAN UNSA ANG NAHINABO? Sa adlaw sa filing sa Certificates of Candidacy, nahitabo ang unang pagluib sa kasabutan. Ang bana ni Maricar Zamora’s nga si Ruel Mabanglo mi-file sa iyahang filed COC pagka Gobernador. Dayun mi-deklara ang mag-tiayon nga ang ilahang kandidato sa ikaduhang distrito mao si Jhong Cineza kinsa mi-file pud sa iyahang COC pagka kongresista sa ikaduhang distrito.
Ang pagtalikud sa mga Zamora sa gikasabutan unity kalit nga miigo nila Papa Gov ug Butchoy susama sa usa ka kilat. Sumala kang Papa Gov, wala siya magdahom nga limbongan siya tungod kay way puas ang iyang pagsuporta ngadto kang Zamora ug sa amahan niini nga si Way Kurat Zamora sulod ug gawas sa politika.
Alang pud ni Butchoy kinsa bag-o pa sa pulitika, dili siya makatuo nga yano ra kaayon gisalikway ang ilang gikasabutan. Isip usa ka pribadong negosyante nga misulod sa daghang kasabutan ug panagsabot, ang pagsupak sa kasabutan makonsidera nga usa ka salang mortal.
Dugang ni Papa Gov, duna siyay nakuha nga text conversation tali nila Maricar ug sa asawa ni Jong Cineza diin misulti si Zamora nga siya kono usa ka “necessary evil”. Sumala ni Papa Gob wala siya magdahom nga gigamit ra diay siya ni Maricar. Hinoon mapasalamaton gihapon ang kanhi gobernador kay nasayran na niya ang kamatuoran sa pagkatawo niini.
Ang maong panghinabo miresulta sa pagka-bahin-bahin karon sa mga political leaders sa Davao de Oro. Wala nay kapuslanan ug kalambigitan ang partido politikal nga LDP- CMD ug Partido Federal ng Pilipinas (PHP) nga pulos partido sa administrasyon nga ilang gidala.
Ang maong panagbingkil miresulta sa pagka-porma karon sa duha ka grupo. Usa niini ang pundok nila Zamora, Mabanglo ug Cineza batok sa hugpong nila RPG/Gonzaga ug Butchoy Taojo.
Ang bentaha sa grupo ni Zamora mao nga soud niining higala nga si Sofronio “Ponyong” Gabonada, kinsa giilang Deputy Secretary General sa House of Representatives, ug maoy naggunit sa pondo sa Ayuda alang sa Davao de Oro.
Duna pud hongihong nga sila Zamora ug Ponyong maoy maoy gatabang sa kampanya sa usa ka Honeyboy nga midagan pagka mayor sa Laak pinaagi ang Ayuda ug AKAP nga sa tinuod lang kuarta kini nga gikan sa buhis o tax sa katawhan.
Sa kabahin ni Papa Gov dili matugkad ang kahi-ubos niini apan matud pa niya mapasalamaton gihapon siya kay nasayran niini ang tinuod nga pagkatao ni Zamora. Ang nahitabo, sumala ni Papa Gov, nagsilbi nga giya sa iyang mga decision politikal. Dili malimud nga ang kanhi gobernador nagpabilin nga naay dakong impluwensya sa katawhan sa Davao de Oro.
Gawas pa niini, duna pay laing hulga sa tinguha ni Maricar nga magpapili pag-usab sa pagka-Representante sa distrito Uno. Si Franco Tito kinsa midagan nga independente pagka kongresista sa Unang Distrito gi-balita nga adunay purohan nga maoy magpukan sa pangandoy ni Maricar nga makabalik sa Kongreso.
Si Franco Tito ang giilang buhing bayani tungod sa pakigbisog alang sa katungod sa mga gagmayng minero batok sa dagkong corporate mining firms nga buot angkonon ang mga kabukiran nga maoy tinubdan sa bulawan sa Davao de Oro, particularmente sa first District. Dinhi nagpabilin ang linibo ka mga katawhan nga ang iyang mga supporters. Si Franco Tito gibantog usab nga nag-inusarang kandidato nga personal nga gi-endorso ni kanhi Presidente Rodrigo Duterte.
Gituohan nga sanglit sila RPG ug Butchoy walay kaugalingong kandidato pagka kongresista sa Unang Distrito, posible nga ang ilahang suportahan walay lain kon dili si Franco Tito.
Gilaoman nga mahimong init ang pulitika sa Davao de Oro tungod kay wala nay nag dominar nga Unity Ticket.
Bisan pa man og sila Maricar Zamora, ang ikaduhang bana niini nga si Ruel Mabanglo ug si Jhong Cineza suportado ni Speaker Romualdez pinaagi sa Ayudas ug AKAP nga gamit ang kuwarta sa kataohan, dili gihapon kini magsilbi kay daghang katawhan sa Davao de Oro ang nangyam-id sa binuhatan ni Romualdez. Sa pipila ka survey ang gilusad sa probinsya diin migula nga halos dili man lang gani maka-abot og 15 percent ang pabor kang Romualdez batok kang VP Sara nga miani og 80% kapin sa mga respondents sa matag survey.
Sa usa ka bahin, ug kuarta man lang ang paga-estoryahon dili sad basta basta sila Butchoy ug RPG kay baya naa may mga gipapanghago-an. Si Butchoy Taojo, kinsa ilado sa rehiyon isip usa ka philanthropist, miuswag tungod sa iyahang panginoha ug paningkamot sa negosyo, dinhi ug sa gawas sa nasud.
Gikan sa pagka abantero sa Diwalwal, Monkayo, milambo si Butchoy sa pagka small scale miner ug pinaagi sa paghago, deteminasyon ug kaisog, si Butchoy nagmainuswagon ug giila na nga large-scale miner. Bisan pa sa iyang pag-uswag ang iyahang gugma alang sa probinsya ug sa katawhan sa Davao de Oro wa gyud nawala. Nag padayon kini nga matinabangon ug nagmahal sa probinsya ug diin siya nagma-inuswagon.
Gani, dili pa lang dugay, ang konsulada sa Pilipinas didto sa California sa Estados Unidos, naglusad og selebrasyon dihang ang sikat nga bino nga ginama sa Napa de Oro midaug og daghang bulawang medalya sa usa ka wine competition. Napa de Oro wines ug ang winery niini ang gipanag-iyahan sa usa ka matinabangong ug yanong negosyante nga gikan sa 2nd District sa Davao de Oro. Siya si Noe “Butchoy” Taojo.
